We kennen Jaco Van Dormael van Toto le héros, Le huitième jour, Mr. Nobody en Le Nouveau Testament, zijn bekroonde en in de Franstalige wereld alom gekende en erkende films. Minder bekend is dat hij zich reeds van bij zijn opleiding aan het INSAS (Brussel) en de Ecole Louis-Lumière (Parijs) inliet met kortfilms, die hij omwille van hun beknoptheid vergelijkt met novelles of chansons, en met theater voor kinderen, zijn geliefkoosde publiek dat hij apprecieert om zijn onbeleefdheid en onbeschaamdheid.

In die dagen kon hij evengoed fotograaf of clown zijn geworden.

Recent keerde hij terug naar de podiumkunsten. Hij houdt er immers van om het artistieke werk te kunnen delen met Michèle Anne De Mey, de danseres en choreografe met wie hij al jarenlang samenleeft. Onlangs betrok hij bij die samenwerking ook de schrijver, verteller en komiek Thomas Gunzig.

Hij is zich terdege bewust van de verschillen tussen film (een eenzame ervaring waarbij een volledig uitgeschreven scenario naderhand wordt verfilmd) en theater (waar op onderzoek en improvisaties gebaseerde repetities net als collectieve schrijfervaringen zijn en waar men met en in de materie schrijft). Maar hij heeft er alle vertrouwen in dat de toeschouwer in de ene en de andere kunstvorm zijn signatuur kan herkennen.

Jaco Van Dormael laat de werkelijkheid graag op zich afkomen en citeert bewust de Indiase fotograaf Pentti Sammallahtti: 'Je maakt geen foto, de foto biedt zich aan jou aan '.

Hij cultiveert ook graag de twijfel, en houdt ervan wanneer films of toneelstukken vragen opwerpen zonder die te beantwoorden. Daden van poëtisch verzet vindt hij onontbeerlijk – vandaag meer dan ooit. Hij laat zich graag tot dromen verleiden en kiest welbewust voor de charme van de verwondering – ‘het wonderbaarlijke alledaagse’ zoals de surrealisten dit noemden.

Als filmstudent bewonderde hij evenzeer de gebroeders Lumière voor hun haast naturalistische realisme als Méliès voor zijn hang naar het fantastische. Wellicht daarom wou hij een voorstelling maken over de vreemde en onrustwekkende coma-ervaring die Michèle Anne De Mey op tournee in Canada beleefde.

Zoals Dostojevski zowel de epileptische stuiptrekkingen als de elegantie van de tsaar net voor zijn terechtstelling ervoer, zo willen Jaco Van Dormael en Michèle Anne De Mey vandaag die schemerzone tussen leven en dood, tussen droom en bewustzijn, tussen slapen en waken verkennen. Een zeer ambigu grensgebied van het leven, dat verwarring zaait en vragen stelt die los staan van onze subjectieve perceptie van het reële.

Yannic Mancel