Gwendoline Robin creëerde een beeld van het seizoen waarin een krachtig citaat besloten ligt. Het is om zo te zeggen een affiche voor de opvoeringen uit haar repertoire in de decorateliers van het Théâtre National Wallonie-Bruxelles. De plotselinge zichtbaarheid van het lichaam in de brandende ruimte plaatst ons immers midden in haar verhaal.

Covid-19 creëert nieuwe spanningsvelden in ons collectieve leven. Miljoenen onhoorbare en verwaarloosde stemmen krijgen plots de aandacht van de wereld. Ze weerklinken als de echo’s van een verleden dat op een voorheen ongeziene manier opduikt in aaneengesloten woorden. Vaak worden ze voorafgegaan door een hashtag: #MeToo, #MeTooIncest. Soms komen ze tot ons onder de vorm van een slogan:”Black lives matter”. Ook feministische en transfeministische bewegingen treden op het voorplan. We moeten de stap zetten om dingen door elkaar te schudden en hun betekenis in vraag te stellen. Juist hier staat onze ethiek van verantwoordelijkheid op het spel, en ook de mogelijkheid om ons humanitair op te stellen en solidair te zijn met kunstenaars en publiek in Brussel, in Wallonië, of elders.

Dit brengt ons bij de vraag: welke voorstellingen dragen bij tot het theater van de toekomst? Welke lichamen kunnen we gebruiken om uit de binaire tegenstellingen te komen? Hoe kunnen we een plaats opeisen voor de podiumkunsten in een ”volledig digitale wereld”? Kunnen we nog steeds een plek bewonen die niets meer dan een theater is?

Het Théâtre National is ”vooral de plaats waar we lichamen zien en horen”. Het vertelt het verhaal van ”de lichamen die meetellen” in al hun verscheidenheid. Het seizoen wordt voorgesteld als een groots bouwwerk van artistieke praktijken, onderbroken door sterke, populaire en feestelijke momenten waar het experiment zijn rol opeist: Jours de fête, Urban Dance Caravan, Scènes nouvelles, MAD – les Mots à défendre of À la scène comme à la ville. De creatie is telkens vakkundig verweven met theater, film, performancekunst, circus, technologie, literatuur, slam en dans, in een grote afwisseling van samenwerkingen, alternatieve ruimtes en contexten. Er worden ecologisch verantwoorde circulaties uitgevonden die zowel territoriaal als gedelokaliseerd zijn, en die de grenzen van de symbolisch verwevenheid overschrijden.

Als alle manieren van representeren evenwaardig zijn, als de ene manier van representeren niet meer bestaansrecht heeft dan de andere, is het dan geen tijd om andere gevoelsmatige terreinen van verbeelding en representatie te onderzoeken? Waar stemmen uit verschillende disciplines zich vermengen? We hoeven ons alleen maar toe te vertrouwen aan de acht kunstenaars die de komende vijf jaar met de Fédération Wallonie-Bruxelles zullen samenwerken om ruimtes te creëren waar mensen zich kunnen ontplooien en waar een open gastvrijheid heerst. Voor het theater hebben we Anne-Cécile Vandalem, Le Raoul Collectif, Gaia Saitta en Clément Papachristou. Voor de dans kunnen we rekenen op Ayelen Parolin en Hendrickx Ntela. Voor de literatuur en slam staan Caroline Lamarche en Joëlle Sambi paraat. En niet te vergeten de kunstenaar Mohammed El Khatib.

Het seizoen 2022·2023 is een hybride, luchthartig en tegelijk serieus seizoen, gekenmerkt door het overwicht van slagvaardige vrouwen zoals Martine Wijckaert, Angelica Liddell, Yana Ross en Emilienne Flagothier. Sommige artiesten, zoals Aurore Fattier, Cyril Teste en Phia Menard, herinterpreteren de grote klassiekers in een geraffineerde enscenering. Anderen, zoals Éline Schumacher, Tatiana Frolova, Steven Cohen en Léa Drouet, richten zich op de grote momenten van het leven. Er is ook een schokeffect met Hakim Bouacha, Christiane Jatahy en Marie-Aurore d’Awans. Als tegengif voor alle somberheid maken velen ons aan het lachen en doen ons tegelijk nadenken over de talloze manieren om onszelf te ontdekken. Hierbij denken we aan Léonard Berthet-Rivière & Muriel Legrand, Gaël Santisteva en Simon Thomas. Dans verandert ook de toon van het theater. We keren terug naar de vreugde van de grote hedendaagse balletgezelschappen, zoals dat van Anne Teresa de Keersmaeker in een wereldpremière bij het Ballet national de Marseille.

Het licht maakt de lichamen zichtbaar. Op hun beurt geven de lichamen ook vorm aan het licht.

¹ Christian Biet, Professeur d’Histoire et esthétique du théâtre à l’Université de Paris – Nanterre, membre de l’Institut Universitaire de France (1952-2020)